فریاد خاموش "اِسپیَ مَزگِت"/ میراثی کهن در محاصره بی توجهی

به گزارش اخبارساخته ها؛ رضوانشهر، شهری زیبا و پر از فرهنگ و تاریخ در شمال کشور ایران و استان گیلان\xa0است که با طبیعت بکر و چشم نوازش هر بیننده ای را مجذوب خود می کند، در این روزهای پاییزی، سفر به رضوانشهر تجربه ای فراموش نشدنی خواهد بود زیرا ،یبی از رنگ ها و زیبایی های طبیعی را خواهید دید که در کمتر جایی می توان یافت، این شهر از یک سو به دریای ،ر می رسد و گردشگران می توانند از سواحل زیبا و آرام آن لذت ببرند و از سوی دیگر، برگ ریزان جنگل های هیرک، پره سر با هزار رنگ پاییزی، چشم ها را خیره می کند.\xa0

جاده های منتهی به رضوانشهر در پاییز همچون پرده ای رنگارنگ از نقاشی طبیعت به نظر می رسند که هر رهگذری را محو تماشا می کند، پارک جنگلی گیسوم و شفارود، آبشار ویسادار و روستاهای زیبای اطراف مانند پونل و ارده از جاذبه های دیدنی این منطقه هستند که هر کدام زیبایی های خاص خود را دارند.

در یک روز بار، و مه آلود، به مسیر پشت یکی از بناهای تاریخی شهرستان رضوانشهر قدم گذاشتم،\xa0اینجا، در دل جنگل های سرسبز و پرپشت گیلان، بنای باشکوهی قرار دارد که بی حفاظ و بی نگهبان، در معرض خطرات مختلفی قرار گرفته است، \xa0در میانه این طبیعت دل انگیز، روستای دنیاچال قرار دارد که با گذر از جنگل های رنگین و برگ ریزان زیبای صبحگاهی، به مکان تاریخی رضوانشهر ی،ی «اِسپیَ مَزگِت» می رسید.\xa0

هر بار که به این مکان می آیم، احساس مسئولیت بیشتری نسبت به حفظ و نگهداری آن در خود حس می کنم، این بنا نه تنها به ،وان یادگاری از گذشته پرافتخار و تاریخ غنی ماست، بلکه به ،وان بخشی از هویت فرهنگی ما نیز محسوب می شود.

این بنای تاریخی که به م،ای مسجد سفید است، در دل رضوانشهر جا خوش کرده و داستان های بسیاری را در دل خود دارد، سفر ما به این مکان در راستای مطالبه گری مردم منطقه،\xa0که با پیام های مکرر خود خواستار معرفی این اثر تاریخی بودند، برنامه ریزی شده بود. به گفته راهنمای محلی که خود از اهالی رضوانشهر بود، اسپی\xa0مزگت بنایی بزرگ و قدیمی است که زم، محل عبادت زرتشتیان بوده و قدمتش به پیش از اسلام می رسد، جالب است بد،د این بنای تاریخی تا مدتی طول، در زیر شاخه و برگ درختان بزرگ پنهان بود و زم، که باستان شناسان در حال تحقیق و جستجو بودند، به طور اتفاقی آن را کشف ،د.

اسپی\xa0مزگت از دو کلمه «اسپی» در زبان تالشی به م،ای سفید و «مزگت» در زبان اوستا به م،ای «مسجد» تشکیل شده است، این بنا ابتدا یک آتشکده بزرگ و مهم بوده که پس از ورود اسلام به ایران و احتمالاً بعد از قرن سوم هجری، به مسجد تبدیل شده و برای مدت های طول، مورد استفاده مومنان قرار گرفته است، بازدید از اسپی\xa0مزگت، نه تنها فرصتی برای آشنایی با گذشته تاریخی این منطقه است، بلکه تجربه ای خاص و متفاوت از زیبایی های طبیعی و فرهنگی رضوانشهر را به ارمغان می آورد.\xa0

در دل جنگل های سرسبز و پربرگ گیلان، در جایی که رودخانه دیناچال به آرامی جریان دارد و طبیعت به طرز بی نظیری زیباست، بنایی تاریخی به نام اسپ\xa0مزگت قرار دارد که گویی گذر زمان و فراموشی دست در دست هم داده اند تا این میراث ارزشمند را از چشم ها پنهان نگه دارند، این مسجد باست، که با شیر بز و خشت ساخته شده و با آهک اندود نماسازی شده، به گفته کارشناسان میراث و باستان شناسی، به دوره سلجوقیان تعلق دارد، کتیبه کوفی و سفال های به دست آمده از این مکان، حکایت از قدمتی حدود 800 ساله دارند، اما برخی روایت ها این قدمت را به دوره ساس، مرتبط می دانند.

اسپ\xa0مزگت در 80 کیلومتری باختر شهر رشت و 22 کیلومتری ج، شهر تالش، در دهستان دیناچال پره سر واقع شده است، این مسجد نه تنها یکی از جاذبه های تاریخی گیلان بلکه قدیمی ترین مسجد این منطقه است که در قرن ششم ساخته شده است، در مهرماه سال 1379، این بنا به شماره 2796 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، با این حال، به دلیل علل نامعلومی، بقایای این بنای متروک در دل جنگل های گیلان رها شده و به تدریج در حال فراموشی است!

در سفری که به این منطقه داشتیم، در میانه جاده ای خاکی که از میان جنگل های دیناچال می گذشت، به سنگ خارای سفید رنگی برخوردیم که با نشان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مشخص شده بود، بر روی این سنگ، اطلاعات مختصری از این مجموعه تاریخی مربوط به قرن ششم و هفتم حک شده بود و فلشی مسیر رسیدن به قدیمی ترین مسجد گیلان را نشان می داد، اما رنگ پریده این سنگواره و وضعیت نامن، آن، خود گواهی بر بی توجهی و عدم رسیدگی به این میراث فرهنگی بود.

با پیشروی در مسیر، بقایای مسجد اسپی مزگت در دل جنگل نمایان شد؛ مسجدی بی سقف و بی حفاظ که گیاهان به سرعت حریم و ساروج و جرز دیوارهای آن را در بر گرفته اند، این منظره نه تنها یادآور عظمت و شکوه گذشته این مکان است، بلکه هشداردهنده ای است بر نیاز فوری به حفاظت و مرمت این اثر باست،.

اسپی مزگت، با تاریخ و معماری منحصر به فرد خود، نه تنها بخشی از هویت و فرهنگ غنی گیلان است، بلکه نمادی از تمدن و هنر ایر، در طول تاریخ است، این بنا، با تمام زیبایی ها و ارزش های تاریخی اش، نیازمند توجه و مراقبتی است که شایسته آن باشد، حفاظت از این میراث فرهنگی و تاریخی نه تنها وظیفه ای است بر عهده مسئولان و سازمان های مرتبط، بلکه همه ما به ،وان شهروندان و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ، وظیفه داریم در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم.\xa0

این مسجد، در دل جنگل های گیلان، همچنان منتظر دست، است که با علاقه و توجه، آن را از دل فراموشی بیرون آورند و به جایگاهی که شایسته آن است برسانند، بگذاریم اسپی مزگت، نه به ،وان بقایای یک بنای متروک، بلکه به ،وان گنجینه ای زنده از تاریخ و فرهنگ، درخششی دوباره بیابد.

یکی از شهروندان محلی که اطلاعات گسترده ای درباره این بنا داشت، در حین عکاسی و فیلم برداری ما، توضیحاتی ارائه داد، او گفت که عوامل مختلفی در طول زمان به ت،یب "اسپی مزگت" کمک کرده اند،\xa0از جمله این عوامل می توان به رشد درختان جنگلی بر بام بنا اشاره کرد، ریشه های این درختان به دیواره ها و دهلیزهای بنا نفوذ کرده و آنها را ش،ته اند، رشد بی رویه این درختان جنگلی در درون این آثار تاریخی باعث فروپاشی و ت،یب شدید این اثر شده است.

این شهروند همچنین به ت،یب های طبیعی اشاره کرد؛ رودخانه دیناچال که از ،مت ج،ی بنا می گذرد، بخشی از آن را از بین برده است. بارندگی و رطوبت نیز به گچ بری های نفیس داخلی بنا که به خط کوفی و به طول تقریبی 6 متر بودند، خسارات زیادی وارد کرده است.

همچنین، این شهروند راهنما که خود را کارشناس باستان شناس و معلم معرفی کرد، با خاطراتی از تلاش های گذشته برای حفظ و احیای این اثر تاریخی سخن گفت، وی خاطرنشان کرد که زم، در کنار میراث فرهنگی برای احیای این بنا فعالیت داشته و تجربه و اطلاعات گسترده ای در این خصوص به دست آورده است.

این مسجد، در دل جنگل های گیلان، همچنان منتظر دست، است که با علاقه و توجه، آن را از دل فراموشی بیرون آورند و به جایگاهی که شایسته آن است برسانند، بگذاریم اسپی مزگت، نه به ،وان بقایای یک بنای متروک، بلکه به ،وان گنجینه ای زنده از تاریخ و فرهنگ، درخششی دوباره بیابد.

یکی از شهروندان محلی که اطلاعات گسترده ای درباره این بنا داشت، در حین عکاسی و فیلم برداری ما، توضیحاتی ارائه داد، او گفت که عوامل مختلفی در طول زمان به ت،یب "اسپی مزگت" کمک کرده اند،\xa0از جمله این عوامل می توان به رشد درختان جنگلی بر بام بنا اشاره کرد، ریشه های این درختان به دیواره ها و دهلیزهای بنا نفوذ کرده و آنها را ش،ته اند، رشد بی رویه این درختان جنگلی در درون این آثار تاریخی باعث فروپاشی و ت،یب شدید این اثر شده است.

این شهروند همچنین به ت،یب های طبیعی اشاره کرد؛ رودخانه دیناچال که از ،مت ج،ی بنا می گذرد، بخشی از آن را از بین برده است. بارندگی و رطوبت نیز به گچ بری های نفیس داخلی بنا که به خط کوفی و به طول تقریبی 6 متر بودند، خسارات زیادی وارد کرده است.

همچنین، این شهروند راهنما که خود را کارشناس باستان شناس و معلم معرفی کرد، با خاطراتی از تلاش های گذشته برای حفظ و احیای این اثر تاریخی سخن گفت، وی خاطرنشان کرد که زم، در کنار میراث فرهنگی برای احیای این بنا فعالیت داشته و تجربه و اطلاعات گسترده ای در این خصوص به دست آورده است.

او افزود که این بنا در تاریخ نگاری ها و کتاب های تاریخی به ندرت به چشم آمده است، اما در دهه 40 خورشیدی، دکتر منوچهر ستوده، مأمور ثبت بناهای تاریخی کرانه دریای کاسپین، این بنای متروک را کشف و معرفی کرد، او آن را به ،وان یکی از عجایب هفتگانه گیلان به جهان معرفی کرد و با انتشار ع، هایش، نام قدیمی ترین مسجد گیلان بر سر زبان ها افتاد.

این داستان غم انگیز از بی توجهی به میراث فرهنگی و تاریخی ما، هشداری است برای نیاز به اقدام فوری و جدی برای حفظ این گنجینه های فرهنگی. باید با همکاری همگ، و تحت نظر سازمان های مرتبط، اقداماتی جدی برای محافظت و احیای این بنا انجام شود تا نسل های آینده نیز بتوانند از این گنجینه های تاریخی بهره مند شوند و بر افتخارات گذشته خود ببالند.

در حالی که در اطراف بنا گردش می کردم، به یاد خبرهایی افتادم که هر از گاهی در رسانه ها منتشر می شود؛ خبرهایی که از دستگیری حفاران غیرمجاز در حریم مکان های تاریخی و یا دزدی از دیوارها و سقف محافظ بناها حکایت دارند، این اخبارناگوار نشان از تهدیداتی دارند که همواره در کمین این آثار ارزشمند تاریخی هستند، با وجود این تهدیدات، میراث فرهنگی استان گیلان، که به ،وان متولی اصلی این بنا و سایر آثار ارزشمند فرهنگی شناخته می شود، هنوز هم کم توجهی هایی از خود نشان می دهد.

تلاش برای حفظ و بازسازی یکی از کهن ترین آثار تاریخی گیلان با قدمتی 800 ساله\xa0

سید نادر صفوی میرمحله، فرماندار رضوانشهر اظهار کرد که یکی از نگر، های اصلی ما از ابتدا، حفظ این مکان تاریخی بوده است، این بنا به ،وان یکی از کهن ترین سازه های استان گیلان با قدمتی بالغ بر 800 سال شناخته می شود و در زبان محلی تالشی شهرستان رضوانشهر به نام اسپی، به م،ای سفید، معروف است.

وی ضمن اشاره به جلسات متعدد با مدیر کل منابع طبیعی و مدیر کل گردشگری و میراث فرهنگی استان گیلان، بیان کرد که شهردار و اعضای شورای شهر پره سر پیشگام شده و مطالعات و اقداماتی را آغاز کرده اند، هدف آن ها این است که این بنای تاریخی را بر اساس چارچوب های قانونی مرتبط با واگذاری منابع طبیعی و گردشگری به بخش خصوصی و شهرداری محترم شهر پره سر منتقل کنند و امیدواریم که این هدف محقق شود.

فرماندار رضوانشهر با تأکید بر مسئولیت پذیری، افزود که مطالعات اولیه این طرح به اتمام رسیده و در حال حاضر در حال مذاکره با منابع طبیعی استان هستند تا متراژ طرح که 1150 هکتار است، کاهش یابد و بتو،م آن را به شورای شهر، شهرداری و بخش خصوصی واگذار کنیم.

مشکل تکراری مالکیت اراضی، این بار سد راه احیای اسپی مزگت\xa0

مجید کوهی\xa0معاون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان و پژوهش گر باستان شناسی، که به ،وان گنجینه ای از اطلاعات باستان شناسی در گیلان شناخته می شود،\xa0اشاره می کند که این اثر در سال 1379 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و شرایط واگذاری این اثر هم در صندوق حفظ و احیای کشور فعال است، در صورت اعلام آمادگی سرمایه گذاران، ما آماده ایم تا با همکاری اعضای شورای تأمین استان و فرماندار، این بنا را به بخش خصوصی واگذار کنیم.

او در مورد تخصیص اعتبارات و بودجه ویژه اظهار کرد که این سازه و اثر تاریخی باید دارای کدی خاص باشد تا بتوان برای آن در کمیته برنامه و بودجه اعتبارات و بودجه لازم را دریافت کرد و\xa0با اعتبارات کم نمی توان تغییرات مثبتی در اینجا ایجاد کرد.

معاون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان\xa0همچنین اعلام کرد که حدود یک سال پیش، در یک جلسه ای در صداوسیما، کارشناسان میراث قول داده بودند که وضعیت این اثر و مجموعه در عرض 10 روز مشخص می شود اما تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است و این موضوع به دلیل تداخل چند دستگاه و مسائل مربوط به منابع طبیعی است که باید وارد عمل شوند و شرایط واگذاری را فراهم کنند تا بتو،م کار اجرایی را پیش ببریم.

کوهی از منابع طبیعی استان به ،وان یک مانع در ساماندهی این اثر تاریخی یاد کرد و افزود: این مشکل منابع طبیعی اکنون در اراضی استان و برای مردم نیز وجود دارد.

مسجد اِسپیَ مَزگِت؛ از ویر، تا احیا، یک قدم تا رونق روستا\xa0\xa0

جوانان محلی که همراه ما بودند اظهار ،د که اگر این اثر تاریخی به شهرداری رضوانشهر یا بخش خصوصی واگذار شود، هم حفظ و مرمت آن تضمین می شود و هم از وقوع بسیاری از مشکلات اجتماعی در این مکان جلوگیری خواهد شد.\xa0

یکی از جوانان گفت: زم، که زوج ها برای فیلمبرداری به این مکان می آیند، هیچگونه نام و نش، ندارند و حتی برخی با لباس های نامن، اینجا ع، و فیلم می گیرند و ما نمی تو،م مانع همه آن ها شویم.\xa0

او اضافه کرد: حدود سه سال پیش، میراث فرهنگی با نصب داربست و سقف بندی قصد داشت مرمت این اثر تاریخی را آغاز کند، اما به دلایلی نامعلوم، آن ها آمدند و سقف و داربست را برداشتند بدون اینکه ،ی دلیل این کار را بداند.\xa0

وی ادامه داد: اگر ورودی اسپی مزگت ساماندهی شود و بنای آن مرمت گردد، شاهد رونق روستا و بهبود شرایط روستائیان خواهیم بود و حتی می تو،م محصولات محلی خود را در اینجا عرضه کنیم و برای جوانان اشتغال زایی ایجاد کنیم.

اسپی مزگت، یکی از نمونه های بارز این کم توجهی هاست، این بنا که سالیان دراز در دل طبیعت بکر گیلان به جا مانده، داست، متفاوت از بی توجهی ها و غفلت های ما را روایت می کند، در حالی که این آثار گران بها می توانند جاذبه ای گردشگری و منبعی برای آموزش و آگاهی باشند، بی توجهی به حفاظت از آن ها می تواند به نابودی تدریجی شان منجر شود، این بی توجهی ها نه تنها به میراث فرهنگی ما آسیب می زند، بلکه به نوعی بی احترامی به تاریخ و گذشتگانمان است.

باید به یاد داشته باشیم که حفاظت از این آثار وظیفه ای است که بر دوش همگان قرار دارد، از ،ت و نهادهای مسئول گرفته تا مردم عادی، همه باید در حفظ و نگهداری از این گنجینه های فرهنگی سهیم باشیم، ایجاد آگاهی عمومی و آموزش جامعه درباره اهمیت حفظ آثار تاریخی، می تواند گامی مؤثر در این راستا باشد، همچنین، تقویت قو،ن و مقررات محافظتی و افزایش نظارت و نگهب، در این مکان ها، می تواند به کاهش خطرات و تهدیدات کمک کند.

در پایان روز، با دلی پر از نگر، و امید، از این بنای تاریخی خداحافظی کردم، نگر، از آینده \xa0این میراث های ارزشمند و امید به بهبود وضعیت حفاظت و نگهداری آن ها. امیدوارم که روزی فرا برسد که تمامی این بناها با افتخار و در امنیت کامل، داستان های خود را به نسل های آینده روایت کنند.

انتهای پیام/

منبع خبر: تسنیم